Sıcak çarpmasıyla birlikte vücudun ısı ayar sisteminin bozulduğu, aşırı su ve tuz kaybı nedeniyle ölümlerin yaşanabileceği belirtildi. Peki, sıcak çarpmasından korunmak için ne tür önlemler alınmalı? Sıcak çarpması belirtileri neler, ilk yardım nasıl yapılmalı, hangi içecekler tercih edilmeli? İşte detaylar...
Altınbaş Üniversitesi İlkyardım Eğitim Merkezi Müdürü Zehra Yıldız Çevirgen, sıcak çarpması olarak bilinen 'hipertermi'nin özellikle risk grubunda önlem alınmadığı takdirde ciddi sağlık problemlerine yol açabileceğini bildirdi. Hastaneden yapılan açıklamada görüşlerine yer verilen Çevirgen, hipertermiyle ilgili uyarılarda bulundu.
Hipertermiden korunmak için önlem alınması gerektiğine işaret eden Çevirgen, aşırı sıcaklardan kaynaklı terleme yoluyla çok fazla sıvı kaybının vücudun soğutma mekanizmasının bozulmasına sebep olduğunu aktardı. Çevirgen, 'Normal şartlarda vücut terleme yoluyla fazla ısıyı atar ve ısı dengesi korunur. Ancak aşırı sıcaklarda sadece terleyerek ısısını dengede tutamaz ve vücut ısısı artar. Böylelikle hipertermi gelişerek ciddi sağlık problemlerini tetikleyebilir. Hipertermi yani sıcak çarpması vücut ısısının kritik seviyelere çıktığı ve ayarlanamadığı bir durumdur. Bu durumdan risk grupları, özellikle yaşlılar, kronik hastalıkları olan kişiler, 5 yaş altı çocuklar ve hamileler daha çok etkilenebilir.' açıklamalarında bulundu.
Mineral kaybını azaltmak için su ve soda içilmeli
Çevirgen, sıcak çarpmasının belirtilerine değinerek, terlemenin azaldığı yüksek vücut ısısının olduğu durumlarda cildin kuru ve sıcak olduğunu, kişinin nabzının ve solunumunun arttığını buna bağlı olarak enerjisinin düştüğünü ve yorgunluk gözlendiğini belirtti. Sıcak çarpması sebebiyle baş ağrısı, baş dönmesi, davranış bozuklukları gibi belirtilerin gözlenebileceğini ve merkezi sinir sistemi etkilenebileceğini vurgulayan Çevirgen, mide bulantısı ve kusmanın da belirtilere eşlik edebileceğini ayrıca kişide adale krampları gözlenebileceğini aktardı. Sıcak çarpmasına maruz kalan kişilere yapılması gereken ilk yardımla birlikte vücut sıcaklığının düşürülmesi gerektiğinin altını çizen Çevirgen, 'Kişi öncelikle serin ve havadar bir yere alınmalı, sıkan giysileri çıkarılmalı, soğuk kompres ve ıslak havlu kullanarak vücut ısısı düşürülmelidir. Kişi sırt üstü yatırılmalı kolları, bacakları kaldırılmalı ve dolaşımı desteklemelidir. Eğer bulantısı yoksa sıvı ve mineral kaybını azaltmak için su ve soda içirilmedir. Bu ilkyardım uygulamalarına rağmen kişi kendini hala kötü hissediyorsa, durumu kötüleşiyorsa zaman kaybetmeden uzman desteği almalı ve acil servise başvurulmalıdır.' değerlendirmesinde bulundu.
En iyi korunma yönteminin bol sıvı tüketmek olduğunu söyleyen Çevirgen, şunları kaydetti:
'Sıcak havalarda bol sıvı tüketmek sıcak çarpmasından korunmanın en önemli adımıdır. Elektrolit içeren içecekler de terleme sonucu kaybettiğimiz minerallerin yerine konmasına yardımcı olur. Açık renkli hafif bol kıyafetler giymek vücut ısısını ve sıcak çarpması riskini azaltır. Bunların yanında direk güneş ışığına maruz kalmamak, özellikle risk gruplarının güneş ışınlarının en yoğun olduğu saatlerde dışarı çıkmamaları ya da gölgede kalmaları son derece önemlidir. Yine vücudu temiz tutmak, yeterli beslenmek sıcak çarpması durumda kişiyi koruyacaktır. Sıcak çarpması özellikle yaz aylarında ciddi sağlık sorunları doğurabilir. Bu yüzden kişisel korunma yöntemleri, doğru ilkyardım uygulamaları mutlaka öğrenilmeli ve gerekli önleyici tedbirleri almalıyız.'
Dünya Meteoroloji Örgütü (WMO) Sözcüsü Clare Nullis, temmuz ayı boyunca aşırı sıcakların yüz milyonlarca insanı etkilediğini kaydetti. Nullis ve WMO'da iklim uzmanı olarak görev yapan Jose Alvaro, Birleşmiş Milletler Cenevre Ofisi'nin haftalık basın toplantısında değerlendirmelerde bulundu. "Temmuz boyunca aşırı sıcaklık yüz milyonlarca insanı etkiledi." ifadelerini kullanan Nullis, dünyanın en sıcak gününün 22 Temmuz olarak kayıtlara geçtiğini anımsattı. Nullis, aşırı sıcaklarla ilgili yaşananların, insani faaliyetlerden kaynaklanan sera gazlarının iklimi ne ölçüde değiştirdiğinin bir başka istenmeyen göstergesi olduğuna işaret etti. Haziran 2023 ile Haziran 2024 arasında küresel ortalama sıcakların art arda rekor kırarak kayıtlara geçtiğini kaydeden Nullis, geçen yıl her kıtada yaygın, yoğun ve uzun süreli sıcak hava dalgalarının yaşandığını belirtti. Nullis, 2023'te en az 10 ülkenin birden fazla yerinde günlük 50 santigrat derecenin üzerinde sıcaklıkların kayıtlara geçtiğini söyledi. Alvaro da 22 Temmuz'un en sıcak gün olarak kaydedilmesinin ardından, 23 Temmuz'da da neredeyse aynı sıcakların görüldüğünü hatırlattı. Asya, Afrika ve Avrupa'da sıcaklık rekorlarının kırıldığını vurgulayan Alvaro, "Sıcaklıklar dünyanın birçok yerinde daha kalıcı hale geliyor. Örneğin, Las Vegas'ta 40 derecenin üzerinde 40 günden fazla sıcaklık görüldü." dedi.
Tokyo'da temmuzda 123 kişi sıcak çarpmasından öldü
Japonya'nın başkenti Tokyo'da temmuz ayında 123 kişi sıcak çarpması nedeniyle hayatını kaybetti.
Yetkililer, temmuzda Japonya'da ortalama hava sıcaklığının, son 30 yılın ortalamasından 2,16 santigrat derece yüksek ölçüldüğünü belirtti. Japonya Meteoroloji Ajansı'nın kayıt tutmaya başladığı 1898 yılından bu yana en sıcak temmuz ayının yaşandığını kaydeden yetkililer, ay boyunca sıcak çarpması nedeniyle çoğu yaşlı 123 kişinin hayatını kaybettiğini açıkladı. Meteoroloji Ajansı, ağustos ayında da hava sıcaklığının 35 santigrat dereceyi aşabileceğini ifade etti. Temmuzdaki ölümler, 2018'de sıcaklar nedeniyle 127 kişinin hayatını kaybetmesinden bu yana en yüksek sayı olarak kayıtlara geçti.
