Son yıllarda ATM’lerin daha sık doldurulmasına rağmen küçük kupürlü banknot bulmak neredeyse imkânsız hale geldi. Özellikle 50 ve 100 TL gibi küçük çaplı harcamalarda tercih edilen kağıt paralar, yerini ağırlıklı olarak 200 TL’ye bırakıyor. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) verilerine göre, 200 TL’lik banknotların tedavüldeki payı 15 yılda yüzde 16’dan yüzde 80,4’e çıkarak rekor kırdı.
ATM’LERDE KUPÜR KOMPOZİSYONU DEĞİŞTİ
Bankacılık sektöründen alınan bilgilere göre, ATM’lerdeki dolum sıklığı artırıldı. Önceden günde iki kez doldurulan ATM’ler, son bir yıldır günde üç kez dolduruluyor. Ancak dolum sıklığı artsa da küçük kupürlere yer kalmıyor. Bugün ATM’lerin yüzde 75’i 200 TL’lik, yüzde 25’i ise 100 TL’lik banknotlarla dolduruluyor. Çok az sayıda banka, sembolik miktarda 50 TL bulunduruyor. Ancak yer sıkıntısı nedeniyle bu banknotların da tamamen kaldırılması bekleniyor.
ENFLASYON VE DÜŞÜK FAİZLER ETKİLİ
2018’den itibaren uygulanan düşük faiz politikası ve pandemi sonrası artan enflasyon, Türk Lirası’nın alım gücünü büyük ölçüde azalttı. Vatandaşlar artık küçük banknotlarla ihtiyaçlarını karşılamakta zorlanıyor. TCMB verileri, tedavüldeki 50 TL’lik banknotların payının 2010’da yüzde 28,52 iken, 2024 Ekim itibarıyla yüzde 2,65’e düştüğünü gösteriyor.
GERİ DÖNÜŞÜMLÜ ATM’LER YAYGINLAŞIYOR
Bankalar, nakit yönetimindeki artan maliyetlere çözüm arayışıyla geri dönüşümlü ATM’lere yöneliyor. Bu makineler, yatırılan nakdi başka kullanıcıların çekmesine olanak tanıyarak maliyetleri düşürüyor. Ancak bu teknolojiye geçiş, uzun vadeli bir çözüm olarak değerlendiriliyor.
Merkez Bankası Başkanı Fatih Karahan, yeni bir banknot çıkarılmasıyla ilgili çalışmanın bulunmadığını açıkladı. Piyasadaki banknotların mevcut kompozisyonunun korunacağını belirten Karahan, nakit dışı ödeme araçlarının artan kullanımını da kararlarında dikkate aldıklarını vurguladı.
